สรุปบทเรียนที่ 3

บทที่ 3 ความรู้เกี่ยวกับธรณีวิทยา

วัฏจักรหิน (Rock Cycle)

แร่ (Mineral)

ธาตุหรือสารประกอบอนินทรีย์ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ มีโครงสร้างที่เป็นระเบียบ มีสูตรเคมีและสมบัติอื่นๆ ที่แน่นอนหรือเปลี่ยนแปลงได้ในวงจำกัด

ทฤษฎีทวีปเลื่อน(Continental Drift Theorly)

ในปี ค.ศ.1915 นักวิทยาศาสตร์ชาวเยอรมันชื่อ alfredWegenerได้เสนอสมมติฐานทวีปเลื่อนขึ้น และได้รับการยอมรับในปี ค.ศ.1940 สมมติฐานกล่าวไว้ว่า เมื่อราว 250 ล้านปีก่อน ทวีปต่างๆ เคยติดกันเป็นทวีปขนาดใหญ่เรียกว่า พันเจีย(Pangea) ต่อมามีการเคลื่อนตัวแยกออกจากกัน จนมาอยู่ในตำแหน่งปัจจุบัน การเดินทางของอนุทวีปไทย เมื่อ 465 ล้านปีก่อนดินแดนประเทศไทยยัง แยกตัวอยู่ใน 2 อนุทวีปฉานไทย(ส่วนของภาคเหนือลงไปถึงภาคตะวันออกและภาคใต้) และอนุทวีปอินโดจีน (ส่วนของภาคอิสาน) อนุทวีปทั้งสองขณะนั้นยังเป็นส่วนหนึ่งของผืนดินกานด์วานา

ต่อมาประมาณ 400-300 ล้านปีก่อนดินแดนประเทศไทยทั้งส่วนอนุทวีปฉานไทยและอนุทวีปอินโดจีน ได้เคลื่อนที่แยกตัวออกจากผืนแผ่นดินกอนด์วานา แล้วหมุนตัวตามเข็มนาฬิกาขึ้นไปทางเหนือ

หลักฐานที่เชื่อว่าแผ่นทวีปเคลื่อนที่นี้คือ


>

*ในปัจจุบันได้พบชนิดหิน ที่เกิดในสภาวะแวดล้อมเดียวกันแต่อยู่คนละทวีปซึ่งห่างไกลกันมากเป็นหินอายุเดียวกัน
*หินที่อยู่ต่างทวีปกันมีรูปแบบสนามแม่เหล็กโลกโบรา
*คล้ายคลึงกันขอบของทวีปสามารถเชื่อมตัวประสานแนบสนิทเข้าด้วยกันได้

ธรณีสัณฐานวิทยา GEOMORPHOLOGY

Weathering process



• กระบวนการผุกร่อน (weathering process)
• การสลายตัวผุพังของหิน แ ละ แ ร่เกิดจากปัจจัย แ ละกระบวนการที่สำคัญ 3 กระบวนการได้แก่
• กระบวนการทางกายภาพ (physical process)
การ แ ตก แ ยกสลายตัวผุพังโดยไม่ทำให้ส่วนประกอบของหินหรือ แ ร่ แ ละคุณสมบัติเดิมเปลี่ยนแปลงไป
• กระบวนการทางเคมี (chemical process)
การแ ตกแ ยกสลายตัวผุพัง ทำให้แ ร่เดิมเกิดการเปลี่ยนแปลงเป็นสารประกอบใหม่ มีคุณสมบัติที่แตกต่างจากเดิม
• กระบวนการทางเคมีชีวภาพ (biochemical process)
อินทรียวัตถุหรือกระบวนการทางชีวภาพมักจะช่วยให้เกิดการเปลี่ยนแปลง

องค์ประกอบที่เกี่ยวข้องกับการผุกร่อนประกอบด้วยปัจจัยที่สำคัญ ได้แก่

• ความคงทนถาวรของแร่
• สภาพภูมิอากาศ อุณหภูมิ และปริมาณของฝน
• ลักษณะภูมิประเทศ ความสูงของพื้นที่และการหลั่งไหลของน้ำ

ความคงทนถาวรและความยากง่ายของการสลายตัวผุพังของหินจะแตกต่างออกไปตามสภาพพื้นที่และส่วนประกอบของหินโดยปกติแล้วแร่ที่เกิดในขณะที่มีอุณหภูมิสูงและมีความคงทนน้อยกว่า แร่ที่เกิดที่อุณหภูมิต่ำกว่า โดยความคงทนถาวรของแร่จะเรียงลำดับได้ตามลำดับการเกิดแร่ ตามกระบวนการของBowen’s reaction series

การสลายตัวผุพังของหิน

กษัยการของลำน้ำFLUVIAL PROCESSES

น้ำในทางน้ำ = น้ำที่ตกลงบนพื้นโลก - (น้ำที่ซึมลงสู่พื้นดิน + น้ำที่ระเหย + น้ำที่พืชคาย)หรือ Run off = precipitation - (infiltration + evaporation + transpiration)

กษัยการของลำน้ำ

การกัดกรอน (Erosion)
1. การครูดไถ (Corrasion)

2. การผุตัว (Corrosin)

3. การสึกกรอน (Attrition)

การนำพา (Deflation) : Saltation, Suspension loadh
ความลาดเทของทองน้ำ, รูปรางทางเรขาคณิตและความราบเรียบของทองน้ำ, และ ปริมาณน้ำ
การทับถม (Deposition)

ลักษณะภูมิประเทศบริเวณหุบเขาต้นน้ำ

รองน้ำ (Channel)

เกิดจากการกัดเซาะของรองน้ำประกอบกับธารเปนลักษณะของหุบผาชันที่ลึกและเป็นลักษณะคลายรูปตัววี (V-Shape) เกิดจากกระบวนการกัดเซาะที่เปนไปอยางรวดเร็วและรุนแรง จากกระแสน้ำไหลจนสามารถกัดเซาะหินที่แข็งแรงได

หุบผาชัน (Canyon)

ลักษณะภูมิประเทศที่มักเกิดในเขตภูมิอากาศแหงแล้ง ที่มีฝนตกเปนครั้งคราว จะทำให้เกิดกษัยการขึ้นอยางรุนแรงทำให้หุบเขาที่เป็นทางของลำน้ำมีการขยายตัวออกกว้าง และลำน้ำจะมีการกัดเซาะหุบผาชันและลึกลงไปมาก เช่น แกรนดแคนยอน ที่มีแม่น้ำโคโลราโดไหลผาน ในประเทศ

แก่ง (Rapid)

เกิดจากการกัดเซาะบริเวณท้องน้ำที่มีความแตกตางกัน เนื่องจากความแข็งของ หินท้อ น้ำสวนที่แข็งแกรงหลงเหลืออยูกลายเปนโขดหินกระจัดกระจายอยูตามท้องนน้ำ ในฤดูแล้งเมื่อระดับน้ำลดลงจะปรากฏแก่งขึ้นมากมาย ถาโขดหินเหลานี้มีขนาดใหญกีดขวางการไหลของกระแสน้ำทำให้เกิดกระแสน้ำไหลโจนผานโขดหินเหลานี้ เราจึ เรียกวา แกงน้ำตก (Cataract)วัน

กุมภลักษณ (Pothole)


เกิดจากการกัดเซาะของลำน้ำตามท้องน้ำโดย เกิดจากการไหลวนของกระแสน้ำที่มีตะกอนจำพวก กรวด ทราย หรือหินขนาดเล็กพัดพามาครูดไถหินดินดานทำให้เกิดลักษณะของโพรงหิน หลุมทรงกระบอกหรือ หลุมทรงหม้อ ปรากฏอยูในหินดินดานตามท้องน้ำ ขนาดของกุมภลักษณมีตั้งแตขนาด 2 - 3 เซนติเมตร จนถึง 40 - 50เซนติเมตรวัน
ลักษณะภูมิประเทศบริเวณที่ราบตอนกลางและตอนปลายของแมน้ำ ตะพักลำน้ำ เป็นที่ราบแคบๆ ที่มีระดับลดหลั่นกันลงมา มักปรากฏตามสองฟากฝงแมน้ำ ประกอบ ด้วย ดิน ทราย กรวด เป็นต้นสาเหตุเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงระดับความสูงของพื้นแผนดินอันเนื่องมาจากการยกตัว หรือการยุบตัวที่เกิดขึ้นมาสลับกันเปน ครั้งคราว หรือเกิดจากการทับถมของตะกอนที่เป็นไปอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน

ตะพักลำน้ำ (Stream)

ตะพักลำน้ำที่มีอายุมากจะอยูสูง สวนที่อายุนอยจะอยูลดหลั่นกันลงมาตามลำดับ

เนินตะกอนรูปพัด (Alluvian Fan)
เกิดจากการตกตะกอนทับถมของวัตถุที่ถูกน้ำพัดพามาและลำน้ำมีการไหลผ่านลงมาจากหุบเขาชัน (Canton) สูที่ราบ (Plain) ทำให้การเปลี่ยนระดับของลำน้ำลงอยางรวดเร็วทำให้ความรุนแรงของกระแสน้ำลดลง เกิดการตกตะกอนทับถมของตะกอนแผ่กระจายเป็นรูปพัดขึ้นมาในบริเวณหุบเขา เนินตะกอนรูปพัดมีรูปร่างคล้ายกรวย (Cone Shape) มีขนาดกว้างใหญเป็นดินตะกอนที่ถูกแม่น้ำพัดพามามักพบบริเวณที่ราบเชิงเขา เป็นส่วนมาก

ที่ราบลุมแม่น้ำ
ที่ราบลุมแม่ น้ำ เกิดจากกระบวนการทับถมของตะกอนขนาดต่างๆท้างด้านใน ของทางโค้งแมน้ำ ซึ่งเป็นการทับถมในตัวของแม่น้ำไปเรื่อยๆ ในขณะที่ลำน้ำไหลไป ลักษณะดังกล่าว บริเวณด้านข้างริมน้ำด้านหนึ่งจะถูกกัดเซาะออกไปทับถมยังอีกด้านหนึ่งของลำน้ำ